Chart Types. Qrafiklər, məlumatların vizual təhlili və təqdimatı üçün ən güclü alətlərdən biridir. Müxtəlif qrafik növləri, məlumatın müxtəlif aspektlərini və ya nümunələrini göstərmək üçün istifadə olunur. Bu yazıda, məlumat vizualizasiyasının ən populyar növlərini və onların istifadə sahələrini araşdıracağıq: Bar qrafikləri, xətt qrafikləri, pie qrafikləri, scatterplot və histogramlar.
Bar Qrafikləri
Bar qrafikləri, verilən məlumatları fərqli kateqoriyalar üzrə müqayisə etmək üçün ən geniş istifadə olunan qrafik növlərindən biridir. Hər bir bar, bir kateqoriyanı və ya məlumat növünü təmsil edir. Barların uzunluğu, hər bir kateqoriyanın ölçüsünü göstərir. Bu növ qrafiklər, xüsusilə müsbət və ya mənfi dəyişiklikləri, artım və ya azalmaları izləmək üçün faydalıdır.
İstifadə sahələri:
-
Müxtəlif regionların satış məlumatlarının müqayisəsi.
-
Müxtəlif məhsul kateqoriyalarının satış göstəriciləri.
-
İnsanların müxtəlif fəaliyyətlərdə keçirdiyi vaxtın müqayisəsi.
Misal:
Bir şirkətin fərqli regionlarda əldə etdiyi satış gəlirlərinin müqayisəsi üçün bar qrafikləri istifadə edilə bilər. Hər bir regionu təmsil edən bir barın uzunluğu, həmin regiondakı satışları göstərir. Alternativ olaraq, bar qrafikləri fərqli departamentlərin illik xərclərini və ya nəticələrini vizuallaşdırmaq üçün də istifadə oluna bilər.
Xətt Qrafikləri
Xətt qrafikləri zamanla dəyişən məlumatları izləmək və ya trend analizi etmək üçün istifadə edilir. Bu qrafiklərdə, məlumat nöqtələri xəttlə birləşdirilir, bu da verilənlərin zaman içində necə dəyişdiyini göstərir. Xətt qrafikləri, xüsusilə uzun müddət ərzindəki dəyişiklikləri və ya trend analizini izləmək üçün əladır.
İstifadə sahələri:
-
İqtisadi göstəricilərin və ya zamanla dəyişməsi (məsələn, inflyasiya, işsizlik).
-
Hava şəraitinin və ya temperaturun zamanla dəyişməsi.
-
Bir şirkətin illik satışlarının və ya gəlirlərinin artımını izləmək.
Misal:
Bir şirkətin aylıq gəlirlərinin izlənməsi üçün xətt qrafikləri istifadə edilə bilər. Burada x oxu zamanı (aylar), y oxu isə gəlirləri göstərir. Bu qrafik, satışlardakı artım və ya azalma tendensiyalarını vizual olaraq ortaya qoyur. Əlavə olaraq, bu qrafiklər istifadəçi aktivliyi və ya sayt trafiki kimi metrikləri izləmək üçün də yararlıdır.
Pie Qrafikləri
Pie qrafikləri, ümumi bir bütünü hissələrə ayırmaq və ya nisbətləri göstərmək üçün istifadə olunur. Bu qrafikdə, dairə ümumi məbləği, hissələr isə həmin məbləğin fərqli komponentlərini təmsil edir. Pie qrafikləri, məlumatların faizlərini və ya nisbətini göstərmək üçün çox faydalıdır.
İstifadə sahələri:
-
Bir şirkətin müxtəlif məhsul kateqoriyalarının bazar payı.
-
Əhali anketlərindəki nəticələrin bölüşdürülməsi (məsələn, səsvermə nəticələri).
-
İstifadəçi davranışlarının və ya seçimlərinin təhlili.
Misal:
Bir restoranın satışlarının hansı yeməklərdən gəldiyini göstərmək üçün pie qrafikləri istifadə edilə bilər. Burada hər bir dilim, müəyyən bir yeməyin ümumi satışlardakı nisbətini təmsil edir. Eyni zamanda, marketinq büdcəsinin fərqli kanallara (Facebook, Google Ads və ya SEO) bölüşdürülməsini təqdim etmək üçün də uyğun seçimdir.
Scatterplot
Scatterplot, iki dəyişənin bir-birinə necə bağlı olduğunu və ya əlaqəli olub-olmadığını göstərmək üçün istifadə edilir. Bu qrafikdə, hər bir nöqtə, verilənlərdəki bir cüt (x, y) koordinatını təmsil edir. Scatterplot-lar, verilənlər arasında əlaqəni və ya tendensiyanı göstərmək üçün istifadə olunur.
İstifadə sahələri:
-
İki dəyişənin bir-birinə olan əlaqəsini öyrənmək (məsələn, temperatur və ya satış arasında əlaqə).
-
Xətti və ya qeyri-xətti əlaqələrin təhlili.
-
İstisna və ya anomaliya nöqtələrinin aşkar edilməsi.
Misal:
Bir şirkətin reklam xərcləri ilə satışlar arasındakı əlaqəni təhlil etmək üçün scatterplot istifadə edilə bilər. Burada, reklam xərcləri x oxunda, satışlar isə y oxunda yerləşir. Bu qrafiklər həm də məhsul qiyməti ilə müştəri marağı arasındakı əlaqəni vizuallaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.
Histogramlar
Histogram, verilənlərin tezlik paylanmasını göstərən və ya analitik təhlil üçün istifadə olunan qrafik növüdür. Bu qrafik, verilənlərdəki təkrarlanan dəyərləri göstərmək və onların paylanmasını analiz etmək üçün istifadə olunur. Histogramlar, verilənlərin necə paylandığını, mərkəzi meyli və ya dəyişkənliyi göstərmək üçün əlverişlidir.
İstifadə sahələri:
-
Məlumatların normal paylanıb və ya paylanmadığını yoxlamaq.
-
Bir iş yerində işçilərin yaşı və ya maaşları kimi məlumatların təhlili.
-
Məlumatın paylanma formasını təhlil etmək (normal, qeyri-normal, simmetrik və ya qeyri-simmetrik).
Misal:
Bir şirkətin işçilərinin yaşlarını təhlil etmək üçün histogram istifadə edilə bilər. Burada yaş intervalına görə işçilərin sayı göstərilir, beləliklə, işçi yaşlarının paylanması asanlıqla izlənə bilər. Bu metod həmçinin məhsul keyfiyyəti və ya istifadəçi davranışları üzrə analizlərdə də tətbiq oluna bilər.
Nəticə
Fərqli qrafik növləri, məlumatların təhlilini asanlaşdırır və ya təqdimatını daha aydın və başa düşülən edir. Bar, xətt, pie, scatterplot və ya histogram kimi qrafiklər, müxtəlif növ məlumatların təhlili və ya vizualizasiyası üçün geniş istifadə olunur. Hər bir qrafik növü, müəyyən bir məlumat növü və ya analiz məqsədi üçün daha uyğun ola bilər. Məlumat analitikləri və ya vizualizasiya mütəxəssisləri bu qrafik növlərini doğru şəkildə seçərək məlumatları daha təsirli və ya anlaşılır formada təqdim edə bilərlər.
Əlavə Mənbələr:
Əgər məlumat vizualizasiyası və ya məlumat analitikası sahəsində daha ətraflı məlumat əldə etmək istəyirsinizsə, ALAS Təhsil Portalının Data Analitikası bölməsini ziyarət edə bilərsiniz.
