Serverless Computing Nədir?
Serverless computing, bulud bilişim dünyasında mühüm bir yenilik olub, inkişaf etdiricilərin infrastruktur idarə etmədən yalnız tətbiq funksiyalarına diqqət etməsini təmin edən bir bulud bilişim modelidir. Bu modeldə, fiziki və ya virtual serverləri idarə etmək tamamilə bulud xidmət təminatçıları tərəfindən yerinə yetirilir. İstifadəçilər yalnız funksiyalarını işlətmək üçün lazım olan resurslara görə ödəniş edirlər və serverlərin idarə edilməsi ilə məşğul olmurlar.
Serverless Computing-in Əsas Xüsusiyyətləri
Serverless computing, ənənəvi server idarəçiliyini aradan qaldırarkən, inkişaf etdiricilərə daha çevik, miqyaslana bilən və iqtisadi bir infrastruktur təqdim edir. Serverless computing-in əsas xüsusiyyətləri bunlardır:
Sunucusuz İdarəetmə
Serverless computing modelində istifadəçilər serverlərin necə işlədiyini və onlara necə təyin edildiyini düşünmürlər. İnkişaf etdiricilər sadəcə funksiyalarını təqdim edərək və sunucu alt yapısını düşünmədən tətbiqlərini inkişaf etdirirlər. Bu model tətbiqin sürətlə inkişaf etməsini təmin edir.
Avtomatik Miqyaslama
Serverless modelinin ən böyük üstünlüklərindən biri avtomatik miqyaslamadır. Tətbiqin trafiki artdıqca, sistem avtomatik olaraq daha çox resurs təmin edir. Trafik azaldıqca isə resurslar avtomatik olaraq azaldılır. Bu, istifadəçilərə yalnız ehtiyac duyduqları qədər resurs təqdim edilməsini təmin edir.
Yalnız İstifadə Edilən Resurslara Ödəniş
Serverless computing-də istifadəçilər yalnız yerinə yetirilən əməliyyatlar və istifadə edilən resurslar üçün ödəniş edirlər. Bu, ənənəvi sunucu yanaşmalarından fərqli olaraq, istifadə olunmayan resurslar üçün ödəniş etməmək imkanı yaradır.
Serverless Computing-in Faydaları
Serverless computing, ənənəvi sunucu idarəçiliyinə nisbətən çoxsaylı faydalar təklif edir. Bu faydalar, tətbiq inkişafını sürətləndirmək və daha səmərəli hala gətirmək üçün böyük fürsətlər yaradır.
Sadəlik və Performans
Serverless computing-in ən açıq üstünlüklərindən biri altyapı idarəçiliyi lazım olmamasıdır. Bu, inkişaf etdiricilərə yalnız tətbiqin funksionallığına diqqət etməyə imkan tanıyır. Həmçinin, bu modelin performansı olduqca yüksəkdir, çünki sunucular yalnız lazım olduğu zaman işə salınır.
H3: Azaldılmış Xərclər
Serverless computing, istifadəçilərə yalnız ehtiyac duyduqları resursları istifadə etməyə imkan verdiyi üçün çoxlu resursların israfını qarşısını alır. Bu, xüsusilə kiçik və orta ölçəli tətbiqlər üçün çox faydalıdır.
H3: Yüksək Miqyaslanma Bacarığı
Serverless computing, avtomatik olaraq miqyaslanmanı təmin edir. Yüksək trafik tələb edən tətbiqlərdə serverlər yalnız tələb olunan zaman işə düşür və resurslar tələb olunduqda artır. Bu, resurs israfını azaldır və tətbiqin daha səmərəli işləməsini təmin edir.
Tətbiq İnkişafının Sürətlənməsi
Serverless computing, inkişaf etdiricilərin yalnız funksiyaları inkişaf etdirməyə fokuslanmalarını təmin edir. Bu yanaşma, kodu sürətlə inkişaf etdirməyə və təkmilləşdirməyə kömək edir, çünki serverlər və infrastruktur məsələləri barədə düşünməyə ehtiyac qalmır.
Serverless Computing-in Mənfi Cəhətləri
Serverless computing, böyük üstünlüklər təqdim etsə də bəzi çətinlikləri də özündə daşıyır. Bu modelin potensial mənfi tərəfləri aşağıdakılardır:
Soğuk Başlanğıc (Cold Start)
Serverless tətbiqlərində müəyyən funksiyalar çox az istifadə edildikdə və ya ilk dəfə çağırıldıqda gecikmələr yaşana bilər. Bu “soyuq başlanğıc” problemi meydana gəlir, çünki bulud provayderi funksiyanı başlatmadan əvvəl uyğun resurslarla təmin etməlidir. Soğuk başlanğıc, xüsusilə zamanla əlaqəli tətbiqlərdə problem ola bilər.
Təhlükəsizlik Narahatlıqları
Serverless computing modelində, istifadəçilər serverləri birbaşa idarə etmədikləri üçün təhlükəsizlik boşluqları daha çətin izlənə bilər. Həmçinin, serverless tətbiqlərində resurslar daha çox avtomatik idarə olunduğundan, idarə etmək çətinləşə bilər.
Məhdud Funksiya Vaxtı və Resurslar
Serverless computing-də hər bir funksiyanın icra müddəti məhduddur və bu müddət adətən qısa olur. Uzun müddətli proseslər üçün serverless computing əlverişli olmaya bilər, çünki bu tip tətbiqlər uzun müddət resurs tələb edə bilər.
Ən Populyar Serverless Computing Təminatçıları
Bir çox bulud xidmət təminatçısı serverless computing platformaları təqdim edir. Ən populyar olanları bunlardır:
AWS Lambda
Amazon Web Services (AWS) tərəfindən təklif edilən AWS Lambda, serverless computing üçün ən məşhur platformalardan biridir. AWS Lambda, yalnız funksiyalar lazım olduqda işə salınır və avtomatik olaraq miqyaslanır, bu da istifadəçilərin yalnız ehtiyac duyduqları resurslar üçün ödəniş etmələrini təmin edir.
Google Cloud Functions
Google Cloud Functions, Google Cloud Platform üzərində serverless computing xidmətini təklif edir. Bu xidmət, tətbiq funksiyalarını sadə şəkildə inkişaf etdirmək və işə salmaq üçün geniş imkanlar təqdim edir. Google Cloud, yüksək təhlükəsizlik və inteqrasiya xüsusiyyətləri ilə seçilir.
Microsoft Azure Functions
Microsoft Azure Functions, Microsoft-un bulud platforması olan Azure-da serverless computing xidmətidir. Azure Functions, böyük miqyasda tətbiq inkişaf etdiriciləri üçün elastik və yüksək inteqrasiya imkanları təqdim edir.
Serverless Computing Harada İstifadə Olunur?
Serverless computing, müxtəlif sahələrdə istifadə üçün uyğundur. Ən çox istifadə edildiyi sahələr bunlardır:
-
Mikroservislər: Serverless computing mikroservislərin idarə edilməsi üçün mükəmməl bir həll təqdim edir. Hər mikroservis funksiyası müstəqil olaraq işə düşə bilər və bu, inkişaf prosesini sürətləndirir.
-
Web Tətbiqləri: Serverless model web tətbiqləri üçün sürətli və iqtisadi həllər təqdim edir. Sunucular yalnız lazım olduqda işləyir, bu da yüksək trafikli veb saytlar üçün faydalıdır.
-
Real Vaxtlı Məlumat Bazası Əməliyyatları: Serverless computing, real vaxtda verilənləri işləmək və təhlil etmək üçün idealdır. Bu model, böyük verilənlər üzərində sürətli və səmərəli təhlillər aparmağa imkan tanıyır.
Sonuç: Serverless Computing-in Gələcəyi
Serverless computing, bulud bilişiminin sürətlə böyüyən və dəyişən bir modeli olaraq gələcəkdə daha da genişlənməsi gözlənilir. İstifadəçilərin daha səmərəli işləməsinə imkan tanıyarkən, infrastrukturu idarə etmə yükünü ortadan qaldırır, daha sürətli və daha uyğun maliyyətli həllər təqdim edir. Serverless computing, xüsusilə mikroservis memarlığı və yüksək performans tələbləri olan tətbiqlər üçün böyük imkanlar yaradır.
Serverless computing-in gətirdiyi faydalar və elastikliklər, onu bir çox inkişaf etdirici üçün cəlbedici bir seçim halına gətirir. Lakin, soyuq başlanğıc və təhlükəsizlik kimi mənfi cəhətlər nəzərə alınmalı və hər bir vəziyyət üçün uyğun həllər seçilməlidir.
Əlavə Mənbələr
Daha çox məlumat üçün AWS Lambda haqqında Wikipedia səhifəsini ziyarət edə bilərsiniz.
Serverless computing haqqında daha ətraflı məlumat üçün ALAS Təhsil Portalında serverless computing və bulud texnologiyaları mövzularında kurslar və resurslar mövcuddur. ALAS.edu.az saytını ziyarət edin.
