SQL-də mətn manipulyasiyası mühüm bir mövzudur və SUBSTRING (Oracle-də SUBSTR kimi istifadə olunur) və INSTR funksiyaları bu iş üçün ən çox istifadə olunan alətlərdəndir. Bu funksiyalar məlumat emalını asanlaşdırır, strukturlaşdırılmamış məlumatları təhlil etmək və işlətmək üçün geniş imkanlar yaradır. Gəlin, bu iki funksiyanın təyinatını, üstünlüklərini, fərqlərini və tətbiq sahələrini ətraflı nəzərdən keçirək.
SUBSTRING (SUBSTR) Funksiyası
Nə Üçün Lazımdır?
SUBSTRING funksiyası verilmiş mətn daxilindən müəyyən bir hissəni çıxarmaq üçün istifadə edilir. Məsələn, adlar siyahısından ilk üç hərfi götürmək və ya telefon nömrəsindən prefiks kodunu çıxarmaq üçün bu funksiya idealdır.
Üstünlükləri:
- Məlumat təmizləmə: Böyük həcmdə məlumatdan yalnız lazım olan hissəni çıxarmaq üçün istifadə olunur.
- Dinamiklik: İstifadəçinin təyin etdiyi mövqelərə əsasən nəticəni çevik şəkildə əldə etməyə imkan yaradır.
- Asanlıqla tətbiq: Sintaksisi sadədir və müxtəlif hallarda istifadə oluna bilər.
Sintaksisi və İstifadə Nümunəsi:
Oracle-də SUBSTR sintaksisi belədir:
SELECT SUBSTR('Azerbaijan', 1, 5) AS Result FROM DUAL;
-- Nəticə: Azerb
Burada 1 başlanğıc mövqeyi, 5 isə götürüləcək simvolların sayıdır.
Tətbiq Sahələri:
- Adların və ya mətnlərin qısa formalarını çıxarmaq.
- Tarix formatlarını ayırmaq.
- Məlumatların ilk və ya son hissələrini emal etmək.
INSTRİNG (INSTR) Funksiyası
Nə Üçün Lazımdır?
INSTR funksiyası bir mətn daxilində müəyyən bir simvolun və ya sözün mövqeyini tapmaq üçün istifadə olunur. Bu funksiya şərtlər əsasında məlumatları bölmək və ya axtarış əməliyyatlarını həyata keçirmək üçün əvəzolunmazdır.
Üstünlükləri:
- Effektiv axtarış: Mətnin içindəki müəyyən bir simvolu tez tapmağa imkan verir.
- Şərti emal: Bəzi hallarda tapılan mövqeyə əsasən fərqli əməliyyatlar aparmaq mümkündür.
- Uyğunluq: Digər SQL funksiyaları ilə birləşdirilə bilər.
Sintaksisi və İstifadə Nümunəsi:
Oracle-də INSTR sintaksisi:
SELECT INSTR('Hello, World!', 'o', 1) AS Position FROM DUAL;
-- Nəticə: 5
Bu misalda “o” hərfinin mövqeyi (index-i) göstərilir.
Tətbiq Sahələri:
- Məlumatı xüsusi simvollara əsasən bölmək.
- Mətnlərdə müəyyən bir dəyəri axtarmaq və emal etmək.
- Çox mərhələli mətn təhlilləri.
SUBSTRING və INSTR Funksiyalarının Fərqləri
- Təyinat: SUBSTRING məlumat çıxarır, INSTR isə simvolun mövqeyini tapır.
- Nəticə Tipi: SUBSTRING mətn qaytarır, INSTR isə rəqəm qaytarır.
- İstifadə Tərzi: SUBSTRING daha çox məlumat çıxarmaqda, INSTR isə axtarış əməliyyatlarında istifadə edilir.
Birləşdirilmiş İstifadə:
Hər iki funksiyanı birləşdirərək kompleks əməliyyatlar həyata keçirmək mümkündür:
SELECT SUBSTR('Hello, World!', INSTR('Hello, World!', 'o', 1) + 1, 5) AS Result FROM DUAL;
-- Nəticə: , Wo
Bu misalda INSTR mövqeni (index-i) tapır, SUBSTRING isə bu mövqedən (index-dən) sonra 5 simvol çıxarır.
Bu funksiyalara müxtəlif proqramlaşdırma dillərində oxşar funksiyalar hansılardır?
SQL-də SUBSTRING və INSTR funksiyalarına bənzər mətn manipulyasiya alətləri bir çox proqramlaşdırma dillərində mövcuddur:
- Python:
substring:[start:end]find:string.find('word')- Java:
substring:str.substring(start, end)indexOf:str.indexOf('word')- C#:
Substring:str.Substring(start, length)IndexOf:str.IndexOf('word')- JavaScript:
substring:str.substring(start, end)indexOf:str.indexOf('word')
Bu dillərdəki funksiyalar SQL funksiyaları ilə bənzər məqsədlərə xidmət edir, lakin dilə uyğun sintaksisə malikdirlər.
SUBSTRING və INSTR funksiyaları SQL-də mətnlərin təhlili və manipulyasiyası üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. SUBSTRING məlumat çıxarmaqda, INSTR isə axtarışda güclüdür. Hər iki funksiyanı birləşdirərək kompleks sorğular qurmaq mümkündür. Bu funksiyalar, digər proqramlaşdırma dillərindəki ekvivalentləri ilə birlikdə, geniş miqyaslı məlumat emalını daha səmərəli edir. Bu səbəbdən, onlar həm data analitikası, həm də proqramlaşdırma işlərində əvəzolunmaz vasitələrdir.
