Süni Ümumi İntellekt (Artificial General Intelligence) nə vaxt mümkün olacaq?

AGI (Artificial General Intelligence) Nə Vaxt Mümkün Olacaq?

Süni intellekt (AI) son illərdə böyük inkişaf mərhələləri keçib və bu sahədəki tədqiqatlar dünyanı sürətlə dəyişdirir. Bu inkişaflar süni intellektin yalnız dar və xüsusi məqsədlərə xidmət edən növlərini yaratmaqla məhdudlaşmayıb, eyni zamanda daha geniş və kompleks məqsədlər üçün də nəzərdə tutulmuş modellər üzərində də işlər aparılır. Bu cür inkişafın ən iri hədəflərindən biri, Artificial General Intelligence (AGI) olaraq bilinən sistemin yaradılmasıdır. AGI, insanın ümumi zəkasını və düşünmə qabiliyyətlərini təqlid edə bilən süni intellekt növüdür. Lakin AGI-nin nə vaxt mümkün olacağına dair suallar hələ də cavabsız qalır. Bu yazıda, AGI-nin inkişafını və onun mümkünlüyünü araşdıracaq, gələcəkdə bu texnologiyanın yaranma ehtimalı ilə bağlı müzakirələrə yer verəcəyik.

1. AGI-nin Nə Olduğunu Anlamaq

AGI, spesifik bir tapşırığı yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulmuş dar bir süni intellektdən fərqli olaraq, hər cür tapşırığı yerinə yetirə bilən daha ümumi bir sistemdir. Bu tip bir intellekt, insanın düşünmə və problem həll etmə qabiliyyətlərini təkrarlaya bilən bir süni intellektin yaradılmasını nəzərdə tutur. Hal-hazırda mövcud olan süni intellekt sistemləri, məhdud tapşırıqları yerinə yetirmək üçün hazırlanıb. Məsələn, süni intellekt sistemi müəyyən bir mətnə cavab verə bilər və ya müəyyən bir şəkil üzərində analiz apararaq nəticə çıxara bilər, amma ümumi düşüncə, yaradıcılıq, intuisiya kimi insan zəkasına xas olan xüsusiyyətləri inkişaf etdirməkdə çox çətinliklərlə üzləşir.

AGI, özünü bir çox müxtəlif sahələrdə tətbiq edə bilən, məntiqi düşünmə, öyrənmə, sosial və emosional zəka kimi insan xüsusiyyətlərini təqlid edə bilən bir süni intellekt olacaq. Lakin bu, hələ də tədqiqat sahəsi olaraq qalır və onun inkişafı üçün çoxlu səy və resurs tələb olunur.

2. AGI-nin İnkişafı: Qarşıda Hər hansı Bir Maneə Var?

AGI-nin yaradılması, süni intellekt sahəsindəki ən böyük və çətin tapşırıqlardan biridir. Bunun səbəbi, AGI-nin insan beyni və düşünmə qabiliyyətləri ilə müqayisə oluna biləcək səviyyəyə gəlməsidir. İnsan beyni olduqca mürəkkəb və çoxşaxəli bir quruluşa malikdir. Bu quruluşun təkrarı və bu cür zəka növünün bir kompüter sistemində yaradılması, təkcə texnoloji deyil, həm də fəlsəfi və etik məsələləri gündəmə gətirir.

AGI-nin inkişafı üçün lazım olan əsas komponentlərdən biri öyrənmə qabiliyyətidir. İnsan beyninin xüsusiyyətlərini təqlid edə bilən bir süni intellektin yaradılması üçün, bu sistemin müxtəlif təcrübələrdən öyrənməsi və inkişaf etməsi tələb olunur. Lakin bu, yalnız çox böyük verilənlər üzərində təlim keçməklə mümkün deyil. AGI-nin insanın düşüncə qabiliyyətini tam olaraq təkrarlaya bilməsi üçün, daha geniş və çoxşaxəli öyrənmə metodlarına ehtiyac var.

Bundan başqa, AGI-nin yaradılması çoxsaylı texniki və etik çətinlikləri özündə birləşdirir. Süni intellektin bu səviyyəyə gəlməsi üçün onun mürəkkəb sosial və emosional vəziyyətlərə uyğunlaşa bilməsi də vacibdir. Bununla yanaşı, süni intellektin etik məsələləri həll etməsi, qərar vermə proseslərinin düzgün və ədalətli olmasını təmin etməsi də önəmli bir məsələdir. AGI-nin yaradılması, bu problemlərin üstəsindən gəlmək üçün bir çox texnoloji irəliləyişlər tələb edəcək.

3. AGI-nin Yaradılmasının Mümkünlüyü: Nə Vaxt?

AGI-nin nə vaxt mümkün olacağı barədə müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəzi tədqiqatçılar və texnoloji mütəxəssislər, AGI-nin 2040 və ya 2050-ci illərə yaxın reallaşacağını düşünürlər. Onlar, süni intellektin inkişafında böyük irəliləyişlər əldə edildiyini və texnologiyanın bu istiqamətdə sürətlə irəlilədiyini vurğulayırlar. Lakin, digər ekspertlər AGI-nin yaranmasının çox daha uzaq bir gələcəyə aid olduğunu və bunun üçün daha çox tədqiqat və texnoloji inkişafın lazım olduğunu bildirirlər.

Həqiqətən də, AGI-nin yaranması, yalnız texnoloji inkişafdan asılı deyil. Həmçinin, bu sahədə etik və hüquqi məsələlərin həlli də vacib olacaq. AGI-nin idarə edilməsi, nəzarət altına alınması və insanlara qarşı təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, onun mümkünlüyünü müəyyən edəcək ən mühüm amillərdən biridir.

4. Gələcəkdə AGI-nin Təsiri

AGI-nin yaradılması, texnologiya və cəmiyyət üçün böyük dəyişikliklərə səbəb ola bilər. AGI-nin real həyatda tətbiqi, xüsusilə müxtəlif sənaye sahələrində iş yerlərinin strukturunun dəyişməsinə, yeni iş sahələrinin yaranmasına və mövcud işlərin daha səmərəli icrasına gətirib çıxara bilər. Eyni zamanda, AGI-nin cəmiyyətdəki rolunun və etik məsələlərin düzgün tənzimlənməsi də vacib olacaq.

AGI-nin inkişafı, süni intellektin gələcəyini və insan həyatına necə təsir edəcəyini müəyyən edəcək. Bu texnologiyanın doğru şəkildə idarə olunması, onun insanlara və cəmiyyətə faydalı olmasına şərait yaradacaq.

5. Nəticə

AGI-nin yaradılması, süni intellektin ən çətin və mürəkkəb hədəflərindən biridir. Onun reallaşması, texnoloji inkişafların və etik tənzimləmələrin birgə irəliləməsini tələb edəcək. Müxtəlif mütəxəssislər AGI-nin nə vaxt mümkün olacağı barədə fərqli proqnozlar verirlər, lakin bu texnologiyanın yaradılması, böyük bir zaman alacaq və çoxsaylı tədqiqatları tələb edəcək. AGI-nin inkişafı, süni intellekt sahəsindəki irəliləyişlərin hüdudlarını müəyyən edəcək və gələcəkdə texnologiyanın insanlar və cəmiyyətlə necə qarşılıqlı əlaqədə olacağını müəyyənləşdirəcəkdir.

Müəllif: Taleh Binnatov