Data Warehouses

Data Warehouses: Strukturlaşdırılmış Məlumatların Saxlanması və Təhlili

Data warehouse (məlumat anbarı), böyük həcmdə strukturlaşdırılmış məlumatların toplanması, saxlanması və təhlil edilməsi üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi məlumat bazası sistemidir. Data warehouse, təşkilatların müxtəlif mənbələrdən toplanan məlumatları bir yerdə saxlamasına və bu məlumatlar üzərində mürəkkəb sorğular, hesabatlar və analizlər etməsinə imkan verir. Bu, müəssisələrə daha sürətli və dəqiq qərarlar vermək üçün lazımi məlumatları təqdim edir.

Data Warehouse-ın Əsas Xüsusiyyətləri:

1. Strukturlaşdırılmış Məlumat: Data warehouse, strukturlaşdırılmış məlumatları (məsələn, cədvəllər, sütunlar və s.) saxlayır. Bu məlumatlar, adətən, müxtəlif əməliyyat sistemlərindən toplanır və təhlil məqsədilə uyğunlaşdırılır.
2. Əsas İnteqrasiya: Məlumat anbarları, müxtəlif mənbələrdən (CRM, ERP, sosial media və s.) alınan məlumatları birləşdirərək, təşkilat daxilindəki müxtəlif şöbələr və komandalara məlumatların eyni nöqtədən əldə edilməsini təmin edir.
3. Tarixi Məlumatlar: Data warehouse-lar, zamanla toplanmış məlumatları saxlayır və bu məlumatların tarixini qoruyur. Bu, keçmiş məlumatlar üzərində analizlər aparmaq və trendləri izləmək üçün çox vacibdir.
4. İzləmə və Təhlil: Data warehouse-lar, analitik hesabatlar, məlumat vizualizasiyası və qərar dəstək sistemləri üçün məlumatları hazırlayır. Bu, biznes istifadəçilərinə sürətli və doğru qərarlar qəbul etməkdə kömək edir.

Data Warehouse-nin Əsas Komponentləri:

1. Məlumat Mənbələri (Data Sources): Data warehouse-a məlumat daxil edən müxtəlif əməliyyat sistemləri və xarici mənbələr. Bu məlumatlar strukturlu (məsələn, SQL verilənlər bazaları) və ya yarı-strukturlu (məsələn, XML faylları) ola bilər.
2. ETL Prosesləri (Extract, Transform, Load): Məlumatın bir mənbədən çıxarılması (Extract), təhlil üçün uyğun formata çevrilməsi (Transform) və məlumat anbarına yüklənməsi (Load) prosesi. ETL, məlumatın təmizlənməsi və uyğunlaşdırılmasını təmin edir.
3. Məlumat Anbarı (Data Warehouse): Məlumatın saxlanıldığı mərkəzi yerdir. Burada məlumatlar, verilənlər bazasında saxlanır və istifadəçilərin sorğuları üçün optimallaşdırılır.
4. Məlumat Bazası (Database): Data warehouse, SQL və ya NoSQL verilənlər bazası sistemləri üzərində işləyir. Bu verilənlər bazası, məlumatların saxlanması, idarə olunması və işlənməsi üçün optimallaşdırılmışdır.
5. OLAP Küpləri (OLAP Cubes): OLAP (On-Line Analytical Processing) küpləri, çoxölçülü məlumatların analizi üçün istifadə olunur. Bu küplər, məlumatları daha sürətli sorğulama və analiz etməyə imkan verir.
6. İstifadəçi İnterfeysi: Data warehouse, istifadəçilərə məlumatları sorğulama, analiz etmə və hesabatlar yaratma imkanı verən interfeyslər təklif edir. Bu interfeyslər, SQL sorğuları və ya daha vizual vasitələr (məsələn, Tableau, Power BI) ilə istifadə oluna bilər.

Data Warehouse-ın İşləmə Prosesi:

1. Məlumatın Toplanması: Əməliyyat sistemlərindən (məsələn, satış, maliyyə, müştəri məlumatları) məlumat toplanır.
2. ETL Prosesləri: Toplanan məlumatlar, ETL prosesi vasitəsilə təmizlənir, uyğun formata çevrilir və məlumat anbarına yüklənir.
3. Məlumatın Saxlanması: Yüklənmiş məlumatlar, data warehouse-da saxlanır. Bu məlumatlar tarixi və aktual məlumatlar olmaqla iki kateqoriyaya ayrılır.
4. Sorğuların və Hesabatların Yaradılması: İstifadəçilər, müxtəlif sorğular və hesabatlar hazırlamaq üçün data warehouse-dan məlumat alırlar.
5. Analiz və Təhlil: İstifadəçilər, məlumatları təhlil edir, trend və nümunələr tapır və qərar qəbul etmə prosesinə dəstək verirlər.

Data Warehouse-in Faydaları:

1. Məlumatların Birləşdirilməsi: Data warehouse, müxtəlif əməliyyat sistemlərindən məlumatları birləşdirərək daha düzgün və əlaqəli məlumat təmin edir. Bu, təşkilat daxilindəki fərqli şöbələrə məlumatları bir nöqtədən təqdim edir.
2. Yüksək Performans: Data warehouse-lar, sorğuların və analizlərin sürətli işlənməsi üçün optimallaşdırılmışdır. OLAP küpləri və indekslər, məlumatların daha sürətli alınmasına kömək edir.
3. Tarixi Məlumatlar: Data warehouse, tarixi məlumatları saxlayaraq, keçmişdəki performansı təhlil etməyə və gələcək üçün proqnozlar etməyə imkan verir.
4. Qərar Dəstək Sistemi: Data warehouse, biznes rəhbərlərinə məlumatları asanlıqla əldə etməyə və analitik hesabatlar yaratmağa imkan verir. Bu, sürətli və məlumatlı qərarların qəbul edilməsini təmin edir.

Data Warehouse-in Tətbiq Sahələri:

• Maliyyə Sənayesi: Müəssisələr, maliyyə məlumatlarını təhlil etmək və gəlir və xərc modelləri qurmaq üçün data warehouse-lardan istifadə edirlər.
• Satış və Marketinq: Müştəri davranışlarını izləmək, satış performansını təhlil etmək və marketinq strategiyalarını optimallaşdırmaq üçün istifadə olunur.
• Sağlamlıq: Tibb müəssisələri, xəstə məlumatlarını təhlil etmək və səhiyyə xidmətlərinin keyfiyyətini artırmaq üçün data warehouse-lardan istifadə edir.
• Təhsil: Təhsil müəssisələri, tələbə performansını təhlil etmək və tədris proseslərini inkişaf etdirmək üçün məlumat anbarları qururlar.

Nəticə:

Data warehouse, müəssisələrin məlumatlarını birləşdirmək, saxlamaq və təhlil etmək üçün güclü bir alətdir. O, sürətli qərar qəbul etmə, strateji planlaşdırma və məlumatlı qərarlar vermək üçün kritik bir vasitədir. Müasir məlumat anbarları, təşkilatların böyük verilənlərdən maksimum dərəcədə faydalanmasına kömək edir və məlumatın biznes məqsədləri üçün istifadəsini asanlaşdırır.